Nieskategoryzowane

Inteligencja emocjonalna dziecka

Inteligencja emocjonalna to zdolność do rozumienia własnych emocji i radzenia sobie z nimi oraz rozumienia i współodczuwania stanów emocjonalnych innych ludzi. Rozwój inteligencji emocjonalnej następuje w okresie przedszkolnym, kiedy dziecko uczy się diagnozowani a i rozumienia emocji swoich i swojego otoczenia, zbiera doświadczenia i uczy się radzenia z problemami. Inteligencja emocjonalna dziecka została podzielona na główne kompetencje: rozwój etyczny, empatia, uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych oraz rozwiązywanie problemów.

Termin inteligencja emocjonalna (ang. Emotional Intelligence Quotient - EQ, bądź Emotional Intelligence - EI) oznacza kompetencję człowieka, które pozwalają mu na zrozumienie własnych stanów emocjonalnych i stanów emocjonalnych innych osób. W zakres terminu wchodzi także umiejętności właściwe używanie własnych emocji. Naukowcy zajmujący się tą tematyką wyróżniają następujące modele inteligencji emocjonalnej. Ich zdaniem jest to:
• zdolność rozumienia własnych i cudzych emocji, samomotywacja, empatia i zdolności o charakterze społecznym;
• dostrzeganie emocji, myślenie biorące pod uwagę emocję, rozumienie i kierowanie emocjami;
• inteligencja intrapersonalna i interpersonalna, umiejętność radzenia sobie z sytuacjami stresowymi, zdolności adaptacyjne i ogólny nastrój.

Rozwój inteligencji emocjonalnej u dzieci następuje w wieku przedszkolnym. W tym czasie dzieci poznają swoje emocje i emocje innych osób, uczą się różnicowania życia emocjonalnego i doznań uczuciowych, które są ich udziałem. Jest to początek kształtowania tzw. uczuć wyższych, które odgrywają ogromną rolę w dorosłym życiu. Dzięki inteligencji emocjonalnej człowiek uczy się adekwatnych do danej sytuacji zachowań i pokonywania problemów. Na rozwój inteligencji emocjonalnej duży wpływ ma otoczenie, w którym dziecko wzrasta i rozwija się.
Rozwój emocjonalny dziecka w wieku przedszkolnymi problematyka inteligencji emocjonalnej jest rozpatrywana w czterech zakresach. Są to: rozwój etyczny dziecka, empatia dziecka, uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych przez dziecko, rozwiązywanie problemów przez dziecko.

Charakterystyka każdego z aspektów wygląda następująco:

• rozwój etyczny dziecka - nabywanie umiejętności, które pozwalają na odróżnianie dobra od zła, zachowania dobrego od złego; rozwój etyczny dziecka pozwala mu na odczuwanie wstydu, gdy zrobiło coś źle, poczucia winy oraz buntu, jeśli zostały złamane praktykowane przez niego zasady moralne;

• empatia dziecka - przejawiają się troską o innych ludzi i umiejętnością odczuwania miłości wobec innych;

• uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych przez dziecko - ta umiejętność emocjonalna pozwala przedszkolakowi odróżnić rodzaje kłamstw - dziecko odwołuje się do kłamstwa, gdy coś mu się nie udało lub gdy chce zwrócić na siebie uwagę lub ukryć coś złego, co zrobiło; dopiero w wieku 4 latach dziecko zaczyna rozumieć, że mówienie nieprawdy i oszukiwanie jest czymś złym;

• rozwiązywanie problemów przez dziecko - oznacza, że dziecko widzi możliwości alternatywnego rozwiązania jakiegoś zagadnienia; umiejętność ta powstaje na bazie doświadczenia dziecka, jeśli go nie posiada, wówczas kieruje się własną intuicją.
Rozwój emocjonalny dziecka i związany z nim problem kształtowania inteligencji emocjonalnej szeroko opisał amerykański naukowiec Daniel Goleman w książce „Inteligencja emocjonalna” z 1995. Jego publikacja jest podstawą do większości rozważań na ten temat.

Ćwiczenia usprawniające duże grupy mięśni ramienia i przedramienia oraz zmniejszające napięcie mięśniowe:

• zabawy z elementami płynnych ruchów ramion (celowe jest prowadzenie niektórych ćwiczeń przy muzyce) – naśladowanie lecących ptaków, gałęzi na wietrze, kosiarzy, pływaków, ruchów przy praniu, wałkowaniu ciasta, biciu piany (raz lewą ręką, raz prawą),
• zabawy z piłką, balonem, woreczkami (odbijanie, podrzucanie, łapanie, toczenie, rzucanie do celu),
• rysowanie patykiem na piasku linii poziomych i pionowych,
• ćwiczenia malowania dużym pędzlem na arkuszu A4,
• malowanie pędzlem i farbami klejowymi całej powierzchni papieru (ruchy pionowe i poziome, od lewej do prawej krawędzi i odwrotnie – jeden kolor lub paski),
• wykonywanie na mokrej zamalowanej kartce rysunku palcem, patykiem, pędzlem z waty,
• malowanie pędzlem form kolistych – ruch okrężny przeciwny do ruchu wskazówek zegara,
• malowanie pędzlem form kolistych, np. fale.

Ćwiczenia usprawniające dłoń i końce palców:

• ugniatanie raz w prawej, raz w lewej ręce kuli z papieru i rzucanie jej do celu,
• stukanie czubkami palców (zabawy: granie na fortepianie, padający deszcz, kroczący owad),
• lepienie z plasteliny i gliny (lepienie miseczek, toczenie kuleczek i wałeczków),
• tworzenie z kuleczek i wałeczków różnych układów – ludziki, zwierzątka, kwiatki, listki,
• wydzieranki i naklejanki – wyklejanie kawałkami kolorowego papieru narysowanych konturów, wydzieranie narysowanych konturów figur geometrycznych, wazonów itp.,
• wycinanki – najpierw po linii prostej (paski), potem obcinanie konturów przedmiotów i figur geometrycznych,
• nawlekanie koralików, makaroników, fasolek,
• wyszywanie na kartonikach – kontury są zaznaczone otworkami.

Ćwiczenia usprawniające drobne ruchy rąk i lateralizację:

• rysowanie szlaczków w kierunku od lewej do prawej zgodnie z kierunkiem pisma,
• rysowanie kredką, ołówkiem lub pędzlem na czystej kartce, potem w przestrzeni ograniczonej dwiema liniami, na kratkowanym papierze, w zeszycie w linie,
• malowanie prostych wzorów w formie szlaczków grubym pędzlem lub patykiem,
• malowanie palcem farbą klejową kłębuszków, ślimaczków, kół, baloników, jabłuszek, piłeczek; następnie malowanie patykiem, pędzlem, kredką na bardzo dużych papierach (np. pakunkowych),
• malowanie suchym palcem lub patykiem po świeżo zamalowanej farbą klejową kartce – dzieci zamalowują rozmachowym ruchem pas papieru o wymiarach piętnaście do trzydziestu centymetrów, potem zanim farba wyschnie, rysują palcem wskazującym kłębuszki lub spirale (chodzi o ruch okrężny, przeciwny do ruchu wskazówek zegara),
• lepienie z plasteliny prostych kształtów – kulek, wałeczków, małych miseczek, grzybków, rogalików, kiełbasek oraz liter drukowanych i pisanych,
• wycinanie i wydzieranie z papieru kolorowego – wydarte nierówne formy nakleja się na ciemne lub jasne tło (w zależności od koloru formy) i szczecinowym pędzlem umoczonym lekko w tuszu obwodzi się kontury,
• kolorowanie obrazków o zaznaczonych konturach – kredkami ołówkowymi lub kolorowanie obrazków odbitych przy pomocy stempla gumowego, przedstawiające kwiaty, samochody itp.,
• obrysowywanie gotowych szablonów z plastiku lub drewna o prostych kształtach i wypełnianie kolorem konturów; najlepiej posługiwać się szablonami mozaiek, układanek geometrycznych itp. (do obrysowania można wprowadzać elementy twórcze – dzieci posługując się szablonem mogą tworzyć własne kompozycje, np. domki z prostokątów, kwadratów itp., drzewka z owalów i długich prostokątów),
• kopiowanie przez kalkę techniczną obrazków o różnej tematyce oraz liter i wyrazów pisanych oraz drukowanych – początkowo dziecko kopiuje ołówkiem, a następnie piórkiem i tuszem,
• naklejanie obrazków skopiowanych na kalce technicznej na duże kartony jednakowej wielkości,
• sporządzanie podpisów do obrazków kolorową kredką, redisówką albo literkami – stempelkami.
• układanie wg wzorów układanek, mozaiek obrazkowych – szczególnie korzystne są te układanki, które po złożeniu można nakleić na kartkę,
• wyszywanie, haftowanie – są w sprzedaży gotowe zestawy z tej dziedziny,
• ćwiczenia palców – imitowanie gry na fortepianie, padającego deszczu, kroczenia owada itp.
• ugniatanie raz w prawej, raz w lewej ręce kuli z papieru, gazety i rzucanie nią do celu (np. do kosza),
• nawlekanie koralików, makaronu itp.
• dziecko otrzymuje kartkę papieru A4 z narysowaną pionową, grubą, czerwoną linią dzielącą kartkę na dwie, równe części; otrzymuje dwa równej długości kolorowe ołówki i zaczyna rysować obydwoma ołówkami równocześnie, od brzegów kartki, zbieżnie do środkowej linii,
• dziecko trzyma w obydwu rękach ołówki, obok siebie na dole kartki, rysuje szyny od dołu do góry, ołówki posuwają się razem tworząc linie równoległe.
• usprawnianie prawej ręki – lewa ręka trzyma koszyczek, pudełeczko, miseczkę – prawa zbiera do niego rozsypany groch, koraliki lub inne drobne przedmioty,
• dziecko dostaje pasek sztywnego papieru z szeregiem otworków i włóczką lub sznureczek; lewa ręka trzyma papier, a prawa przewleka włóczkę przez otworki – wzdłuż paska lub zygzakiem,
• wycinanie dużych prostych figur geometrycznych – początkowo lewa ręka tylko trzyma nieruchomo papier, prawa wycina przede wszystkim przez obcinanie zbędnych rogów kartki. Potem prawa ręka wycina ruchem ciągłym, a lewa pomaga przez obracanie kartki