O EMOCJACH

Można śmiało powiedzieć, że dom i rodzina są dla dziecka najważniejszym miejscem w początkowym etapie życia. Miejscem, w którym zaczyna uczyć się emocji: ich rozumienia oraz wyrażania, w którym kształtuje się jego osobowość, gdzie nabywa kluczowe umiejętności społeczne i emocjonalne, tworzy pewne nawyki, kreuje postawy.

Uświadomienie sobie własnej rodzicielskiej roli w kształtowaniu emocjonalności dziecka może być niezwykłym i bardzo ważnym doświadczeniem. Zwykle daje obecnemu lub przyszłemu rodzicowi poczucie dużej mocy i wpływu na ukształtowanie silnego, odważnego i inteligentnego emocjonalnie dziecka, a potem dorosłego.

Dlaczego to jest takie ważne?

Okazuje się, że panująca w domu atmosfera ma większy wpływ na emocjonalność dziecka, niż mogłoby nam się wydawać. Warto zwrócić tu szczególną uwagę na dwa elementy: sposób, w jaki rodzice wyrażają emocje (zarówno pozytywne, jak i negatywne) oraz ich reakcje na sposób wyrażania emocji przez dziecko (Eisenberg i in., 2003; za: Zeidner 2008).

Jak wyrażamy emocje?

Czynnik pierwszy mówi o zachowaniach rodziców w kontekście wyrażania własnych emocji i potrzeb. Co to oznacza? Dziecko poprzez obserwację rodziców przyswaja i powiela pewne wzorce zachowań, które następnie najprawdopodobniej staną się jego nawykami. Jeśli więc zagniewany rodzic przyjmuje strategię milczenia, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dziecko, obserwując takie zachowanie, będzie w przyszłości reagowało podobnie. Dlatego też warto zadać sobie następujące pytania:

• Na ile potrafimy mówić wprost o swoich potrzebach partnerowi, dzieciom i innym bliskim osobom?
• W jakim stopniu umiemy komunikować emocje, szczególnie takie jak: złość, frustracja, irytacja, strach? W jaki sposób zazwyczaj to czynimy? Jakie są tego konsekwencje?
• Jak często podczas rozmowy o kwestiach istotnych dla nas odczuwamy emocjonalny dyskomfort?

Rozumienie własnych emocji oraz świadome ich przeżywanie i wyrażanie to kluczowe umiejętności, których doskonalenie przekłada się na bardziej świadome, emocjonalnie inteligentne rodzicielstwo.

Jak reagujemy na wyrażanie emocji przez dziecko?

Nie mniej istotny jest drugi czynnik domowej atmosfery, czyli reakcje rodzica na sposób wyrażania emocji przez dziecko. Emocjonalny rozwój dziecka wspiera się poprzez akceptowanie i uczenie wyrażania zarówno emocji pozytywnych, jak i negatywnych. W obecnych czasach, kiedy rodzice nierzadko bywają przemęczeni i przepracowani, zdarza się, że brakuje przestrzeni na trudne emocje przeżywane przez dziecko. Rodzice próbują jakoś sobie z tymi „złymi” emocjami  radzić: ignorując je, minimalizując, zaprzeczając im, przeciwdziałając ich ekspresji. Jakże powszechnym jest obraz bezsilnego, strudzonego dorosłego, który próbuje okiełznać swoją rozzłoszczoną pociechę. W rezultacie dziecko wychowywane w taki sposób może mieć w przyszłości problemy z przeżywaniem i wyrażeniem emocji oraz ich akceptacją.

Właściwe podejście rodzica do emocji ma bardzo duży pływ na lepsze kompetencje społeczne i emocjonalne dziecka, a jego rola w procesie kształtowania emocjonalności dziecka jest nie do przecenienia. Pierwszy krok to praca nad sobą – rozwijanie własnej inteligencji emocjonalnej. Stopniowo pozwoli to stać się nie tylko lepszym, bardziej świadomym, cierpliwym rodzicem, ale i spełnionym partnerem, zadowolonym i pewnym siebie pracownikiem oraz po prostu bardziej autentycznym i szczęśliwym sobą.