Inteligencja emocjonalna dziecka

Inteligencja emocjonalna to zdolność do rozumienia własnych emocji i radzenia sobie z nimi oraz rozumienia i współodczuwania stanów emocjonalnych innych ludzi. Rozwój inteligencji emocjonalnej następuje w okresie przedszkolnym, kiedy dziecko uczy się diagnozowani a i rozumienia emocji swoich i swojego otoczenia, zbiera doświadczenia i uczy się radzenia z problemami. Inteligencja emocjonalna dziecka została podzielona na główne kompetencje: rozwój etyczny, empatia, uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych oraz rozwiązywanie problemów.

Termin inteligencja emocjonalna (ang. Emotional Intelligence Quotient - EQ, bądź Emotional Intelligence - EI) oznacza kompetencję człowieka, które pozwalają mu na zrozumienie własnych stanów emocjonalnych i stanów emocjonalnych innych osób. W zakres terminu wchodzi także umiejętności właściwe używanie własnych emocji. Naukowcy zajmujący się tą tematyką wyróżniają następujące modele inteligencji emocjonalnej. Ich zdaniem jest to:
• zdolność rozumienia własnych i cudzych emocji, samomotywacja, empatia i zdolności o charakterze społecznym;
• dostrzeganie emocji, myślenie biorące pod uwagę emocję, rozumienie i kierowanie emocjami;
• inteligencja intrapersonalna i interpersonalna, umiejętność radzenia sobie z sytuacjami stresowymi, zdolności adaptacyjne i ogólny nastrój.

Rozwój inteligencji emocjonalnej u dzieci następuje w wieku przedszkolnym. W tym czasie dzieci poznają swoje emocje i emocje innych osób, uczą się różnicowania życia emocjonalnego i doznań uczuciowych, które są ich udziałem. Jest to początek kształtowania tzw. uczuć wyższych, które odgrywają ogromną rolę w dorosłym życiu. Dzięki inteligencji emocjonalnej człowiek uczy się adekwatnych do danej sytuacji zachowań i pokonywania problemów. Na rozwój inteligencji emocjonalnej duży wpływ ma otoczenie, w którym dziecko wzrasta i rozwija się.
Rozwój emocjonalny dziecka w wieku przedszkolnymi problematyka inteligencji emocjonalnej jest rozpatrywana w czterech zakresach. Są to: rozwój etyczny dziecka, empatia dziecka, uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych przez dziecko, rozwiązywanie problemów przez dziecko.

Charakterystyka każdego z aspektów wygląda następująco:

• rozwój etyczny dziecka - nabywanie umiejętności, które pozwalają na odróżnianie dobra od zła, zachowania dobrego od złego; rozwój etyczny dziecka pozwala mu na odczuwanie wstydu, gdy zrobiło coś źle, poczucia winy oraz buntu, jeśli zostały złamane praktykowane przez niego zasady moralne;

• empatia dziecka - przejawiają się troską o innych ludzi i umiejętnością odczuwania miłości wobec innych;

• uczciwość i przestrzeganie zasad moralnych przez dziecko - ta umiejętność emocjonalna pozwala przedszkolakowi odróżnić rodzaje kłamstw - dziecko odwołuje się do kłamstwa, gdy coś mu się nie udało lub gdy chce zwrócić na siebie uwagę lub ukryć coś złego, co zrobiło; dopiero w wieku 4 latach dziecko zaczyna rozumieć, że mówienie nieprawdy i oszukiwanie jest czymś złym;

• rozwiązywanie problemów przez dziecko - oznacza, że dziecko widzi możliwości alternatywnego rozwiązania jakiegoś zagadnienia; umiejętność ta powstaje na bazie doświadczenia dziecka, jeśli go nie posiada, wówczas kieruje się własną intuicją.
Rozwój emocjonalny dziecka i związany z nim problem kształtowania inteligencji emocjonalnej szeroko opisał amerykański naukowiec Daniel Goleman w książce „Inteligencja emocjonalna” z 1995. Jego publikacja jest podstawą do większości rozważań na ten temat.